Page 51 - Kastamonu Genç Akademi Dergisi 1. Sayı

Hay, gök cisimlerini incelemeye yönelip onlarla ilgili epeyce çalıĢmalar yaptıktan

sonra tekrar kendi kendini araĢtırmaya baĢlar. Ruhu yönüyle zorunlu Varlık‟a benzer
yönlerinin olduğunu anlar. Zorunlu Varlık, cisimlerden arınmıĢ olduğu gibi ruhunun da cisim

olmadığı, cisimle benzeĢen yanlarının da olmadığını idrak eder. Kendini bilenin her Ģeyi
bildiğini, kendini bilmeyenin hiçbir Ģey bilemeyeceğini öğrenir. Ne yiyip içtiğinden ne kadar

uyuması gerektiğine tabiattaki haklarından baĢka canlıların hakkını gözetmeye kadar
kendisini ve çevresini bir düzene koymasının elzem olduğunu kavrar. “Tanrısal Evren’e

ulaĢmak için öncelikli olarak bu evrendeki her Ģeyin yerli yerinde olması için

çabalamalıyım.” düĢüncesindedir. “Her gören bakar belki ama her bakan da göremezdi.” ġu
çeliĢkiyi de yaĢamaktan kendini soyutlayamıyordu: “Bu dünya ile öte dünya kuma gibidirler.

Hangisinin gönlünü yapsa diğerini gücendirmiĢ olurdu.”

6. Bölüm: “Gerçeğin Ġki Yüzü”

Altıncı ve son bölümde Hay, kendisi gibi bir insanla karĢılaĢır. “Absâl, Hay‟ın

karĢılaĢtığı ilk insandır”. O zamana kadar iletiĢim kurma tecrübesini yaĢamamıĢtır. Yalnızca
diğer canlılardan öğrendiği iletiĢimleri Absâl‟da da uygulasa da bunun insana özgü olacağının

idrakine varır. Absâl‟dan konuĢmayı öğrenir ve O‟nunla vakit geçirmekten hoĢlanır. Ancak bu
vakit geçirmeleri de hep anlamlı ve nitelikli Ģekildedir. Daha öncesinde ise Absâl‟ın adasına

gitmesini, insanlara hakikati anlatma serüveni kitapta detaylıca anlatılmaktadır. Absâl ile Hay,

kendi adasına tekrardan dönerler ve Hay yine kendi yöntemleriyle eski makamlarına
yükseldiğini; Absâl‟ın da benzer yöntemler takip ederek yüce makamlarına ulaĢtığı anlatılarak

hikâye nihayete erdirilir.

SON SÖZ

Ġbn Tufeyl, yüce makamlara herkesin ulaĢmasının mümkün olmadığını ancak bu

makamlara Yüce Yaratıcı bilgisine sahip olanların ulaĢabileceğini söylemektedir. Hay diye bir

karakter gerçekte var olmamıĢtır. Hay aslında, Ġbni Tufeyl‟in iç âleminin yansıması; ĠĢrâkî
felsefenin özelinde ete kemiğe bürünmüĢ halidir denebilir. ĠĢrâkîlik, fizikle metafiziğin

harmanlanmıĢ bir anlayıĢıdır. Aslında Anadolu‟yu da mayalayan en önemli unsurların baĢında
gelir.

46